Msze Święte
     
niedziela: 7.30, 9.00, 11.00 i 18.00
- pon., śr., pt., sob. - 18.00
- wt. i czw. - 7.00
   
Wokół katedry
       
Nasza Pani Fromborska
Ołtarze katedry
Organy katedralne
Kaplica Szembeka
Na dziedzińcu
Nowy Pałac Biskupi
 Refleksje
Z historii Fromborka
   
Niezbędnik katolika
   
 Słowo Boże na dziś
   
   
Kancelaria parafialna
 
ul. Katedralna 6
14-530 Frombork
tel.: 737 445 297
e-mail:
kancelaria@katedra-frombork.pl
   
   
Godziny urzędowania:

od poniedziałku do piątku
w godz. 8.00 - 15.00
       
   
Numer konta:
19 8313 0009 0060 0402 2000 0010
   
Info o zwiedzaniu
 
 Zwiedzanie Katedry
bilety ONLINE

   
Projekty
   
Zapytanie ofertowe
Dofinansowanie
"Zespół Katedralny"
 “Wozownia Sztuk”
Usługa nadzoru inw.
   
Galeria zdjęć
   
 BIEŻĄCY ROK
Archiwum
    
Linki
     
  Polecane strony

O ROCZNICY POŚWIĘCENIA KATEDRY WE FROMBORKU

„Jak miła, Panie, jest świątynia Twoja”

Z kalendarza  liturgicznego Archidiecezji Warmińskiej:

25 września
W Bazylice Archikatedralnej - uroczystość rocznicy poświęcenia katedry we Fromborku.
   
W pozostałych kościołach Archidiecezji – święto rocznicy poświęcenia katedry we  Fromborku.

O „urodzinach” kościoła
   
W ciągu roku są dwa dni, szczególnie ważne dla każdej świątyni: dzień jej patrona i dzień rocznicy jej poświęcenia. Pierwszy z nich jest jakby odpowiednikiem naszych imienin. Powszechnie jest obchodzony jako parafialny odpust. Drugi jest analogią do wspomnienia dnia przyjęcia sakramentu chrztu  – w duchowym sensie, naszych urodzin.
   
Przez chrzest staliśmy się nowym stworzeniem, dzieckiem Bożym, świątynią Ducha Świętego, oraz zostaliśmy włączeni do wspólnoty Kościoła – Mistycznego Ciała Jezusa Chrystusa. Takim wydarzeniem dla kościoła jest jego poświęcenie (dedykacja), kiedy podczas uroczystego obrzędu zostaje oddany na własność Bogu  i również staje się czymś nowym – nie zwykłym budynkiem, ale ziemią świętą, miejscem wyjątkowego spotkania z Bogiem, miejscem, gdzie sprawowana jest Eucharystia, znakiem żywego Kościoła i obrazem Niebieskiego Jeruzalem.
   
Już od wczesnych wieków chrześcijaństwa, obchodzono uroczyście rocznicę poświęcenia własnego kościoła. Było to jedno z ważniejszych świąt w kalendarzu liturgicznym.  Obecnie również ma rangę uroczystości (odpowiednik dawnego święta I klasy).
   
Teksty liturgiczne w tym dniu kierują uwagę wiernych na ważną tajemnicę. Z jednej strony, Kościół chce wyrazić swoją wdzięczność za tę świątynię, która została przez jego wiernych i dla jego wiernych zbudowana. Z drugiej strony, chce nam przypomnieć, że to my jesteśmy świątynią, żywym domem Bożym, że podobnie jak z poszczególnych kamieni czy cegieł składa się budowla gmachu kościoła, tak i z wiernych składa się Chrystusowy Kościół.  Każdy z nas jest niepowtarzalną cegiełką w tej Bożej misternej konstrukcji. I to serce każdego z nas jest tym miejscem, w którym chce zamieszkać  Bóg.
   
Tak jak cały Kościół Powszechny, co roku, obchodzi święto rocznicy poświęcenia Bazyliki Laterańskiej, która jest kościołem katedralnym papieża – Matką i Głową  wszystkich kościołów Miasta i Świata, tak każdy Kościół lokalny, co roku, obchodzi  święto rocznicy poświęcenia swojej katedry – Matki i Głowy kościołów swojej diecezji. Jest to święto jedności Kościoła lokalnego.
   
W Archidiecezji Warmińskiej katedrą – Matką wszystkich warmińskich kościołów, jest Katedra Fromborska, i to rocznicę jej  poświęcenia obchodzimy każdego roku, w całej diecezji.

Spacer do przeszłości
   
W przypadku wielkich założeń, a takim właśnie jest fromborska katedra, poświęcano najpierw część kościoła, zwykle prezbiterium, aby jak najszybciej udostępnić go do kultu,  a następnie budowano dalszą część. Po zakończeniu całej budowy następowało  poświęcenie dobudowanej części.
   
Prezbiterium katedry fromborskiej zostało uroczyście poświęcone Bogu (po dawnemu konsekrowane) przez biskupa Hermana z Pragi, w roku 1342.  Mówi o tym, zachowana szczęśliwie do dzisiaj, tablica konsekracyjna, którą możemy zobaczyć na południowej ścianie prezbiterium. Można ją porównać do naszej metryki chrztu. Podobno istnieje dokument wspominający o tym, że było to w ostatnią niedzielę kwietnia, czyli  28 kwietnia 1342 roku.
 
Na pewno, wkrótce, pojawiły się na ścianach prezbiterium katedry, w miejscach, które biskup namaścił świętym olejem podczas obrzędu dedykacji, cztery, namalowane na ścianach, zacheuszki – znaki konsekracyjne – krzyże apostolskie, jako Boża pieczęć potwierdzająca przekazanie kościoła na własność Bogu, a pod nimi świeczniki ze świecami, które, podobnie jak zapalamy świecę w rocznicę naszego chrztu, lub odnawiając przyrzeczenia chrzcielne w Wigilię Paschalną,  zapalano każdego roku w uroczystość rocznicy poświęcenia.
   
Budowę katedry ukończono w  roku 1388,  o czym mówi napis na fryzie w kruchcie zachodniej, i prawdopodobnie wtedy biskup Henryk Sorbom poświęcił całość. Nie wiadomo dokładnie kiedy. Może w niedzielę, 4 października? Wtedy, na ścianach korpusu katedry domalowano osiem pozostałych zacheuszków, i pod nimi umieszczono  świeczniki ze świecami.  Zacheuszki to tak ważne znaki, że podczas remontów, malowania na nowo ścian kościoła, zawsze maluje się je w tych samych miejscach –  miejscach namaszczenia przez biskupa w czasie obrzędu poświęcenia. W katedrze nadal możemy zobaczyć je na ścianach. Trwają przez wieki, umieszczone wysoko, często wręcz niewidoczne dla niezorientowanych oczu, jako znak poświęcenia katedry na wyłączną własność Bogu.


Obchody rocznicy poświęcenia katedry – mały rys historyczny dla ciekawych
   
Kiedy na początku obchodzono rocznicę poświęcenia katedry?  Czy data obchodów się zmieniła, gdy biskup Sorbom poświęcił całość? Czy zmieniła się po Soborze Trydenckim i wielkiej reformie kalendarza? Nie wiadomo...
   
Pierwszy ślad pojawia się w związku z odpowiedzią Świętej Kongregacji Obrzędów na list biskupa Adama Stanisława Grabowskiego.  Jest rok 1761. 
   
Cyt.
"Gdy biskupowi księciu warmińskiemu nasunęły się wątpliwości, prosił Świętą Kongregację Obrzędów, aby raczyła je łaskawie rozstrzygnąć. Chodzi o następujące wątpliwości:
   
1. Święto Różańca świętego NMP (dalej ŚRNMP) winno być obchodzone jako nakazane [obowiązkowe] w niedzielę w kalendy październikowe lub w najbliższą następującą po niej wg dekretu papieża Klemensa XI z 3 października 1716 roku. Czy jednak, gdy następuje zbieżność (occurrentio) w tę samą niedzielę: rocznicy poświęcenia [dedicatio] kościoła katedralnego warmińskiego ze świętem ŚRNMP, to czy należy ŚRNMP przenieść na następną niedzielę? Byłoby to zgodne z przepisami (rubrykami) Brewiarza Rzymskiego drukowanego w Antwerpii 1727 roku.
   
To cenny tekst, gdyż wynika z niego, że rocznicę poświęcenia Katedry Warmińskiej obchodzono wówczas w pierwszą niedzielę października. 
 
2. Wojna, którą na początku XVII wieku rozpoczął w Polsce  i w Niemczech Gustaw Adolf król szwedzki zasmuciła wielce episkopat warmiński [biskupów Warmii]. Ogniem i mieczem posłużyli się Szwedzi. Rabowali majątek całych miejscowości i co najsmutniejsze, wyrzucali ze świątyń lub palili wizerunki świętych,   a także niszczyli i profanowali krzyże i znaki mówiące o czasie (dacie) ich poświęcenia. Zabrali ze sobą (wywieźli) archiwum biskupie i kapituły. Prawie wszystkie kościoły parafialne utraciły przez to świadectwo [dokument] mówiące o rocznicy poświęcenia. Dlatego wytworzyła się praktyka [usus], że obchodzono rocznicę poświęcenia kościoła parafialnego w rocznicę dnia poświęcenia katedry. Ten zwyczaj jest jednak sprzeczny z dekretem Świętej Kongregacji. Dlatego biskup warmiński proponuje, aby wyznaczać poszczególnym kościołom własny dzień, jako rocznicę poświęcenia. Ponieważ jednak ma wątpliwości, czy może uczynić to własną powagą (jure), czy też nie powinien prosić Stolicę Apostolską o udzielenie mu specjalnych uprawnień gdyby to było konieczne. Dlatego też prosi [Stolicę Apostolską] o udzielenie sobie zgody,         a mianowicie: nie tylko tam, gdzie nie istnieją świadectwa poświęcenia, na wyznaczenie [dnia rocznicy poświęcenia], lecz też dla poszczególnych kościołów, w których to poświęcenie [jego rocznica] zbiega się ze świętem Wniebowzięcia NMP, Wszystkimi Świętymi, lub z Narodzeniem św. Jana Chrzciciela, świętych apostołów Piotra i Pawła, albo też głównych patronów Polski etc., lub z niedzielami uprzywilejowanymi, na przeniesienie święta poświęcenia [na późniejszy termin].
   
Wynika z tego, że pomimo zawirowań wojennych, dzień rocznicy poświęcenia katedry cały czas był znany.
 
Święta Kongregacja po wysłuchaniu relacji Jego Eminencji kardynała Tamburini, swego prefekta i przedkładającego sprawę (ponens), postanowiła udzielić reskryptu.
Ad. 1. Należy przenieść ŚRNMP na najbliższy dzień, w którym nie ma przeszkody według rubryk Brewiarza Rzymskiego.
Ad. 2. Biskup, jeśli ustala dzień poświęcenia jakiegoś kościoła i nie zna daty, sam wyznacza dzień dla obchodu poświęcenia. To samo czyni, jeśli stale zbiega się dzień poświęcenia ze świętami pierwszej klasy, wówczas ten obchód [poświęcenia] winien być przeniesiony.
Tak [Kongregacja] ogłosiła i nakazała zachować 3 marca 1761 roku.
   
Kolejny znany zapis na ten temat pojawia się w "Officia Propria Dioecesis Warmiensis"  z 1882 roku,  gdzie w kalendarzu liturgicznym wyraźnie uwzględniona jest uroczystość rocznicy poświęcenia Katedry Warmińskiej.  Jest to święto ruchome, przypadające na pierwszą niedzielę października, uroczystość I klasy, obchodzone wraz z oktawą. Dokładnie tak samo jak kilka wieków wcześniej.



W dniach 7-9 października 1888 roku hucznie obchodzono 500-lecie ukończenia budowy katedry.  7 października była  właśnie  pierwsza niedziela października – niedziela rocznicy poświęcenia katedry. Idealny moment na świętowanie.
   
W przeciągu kolejnych 50 lat,  data świętowania rocznicy poświęcenia Katedry Warmińskiej się zmienia.  Najprawdopodobniej stało się to w związku z reformą kalendarza, przeprowadzoną przez papieża Piusa X (w 1911).  Widać wtedy ustalono nową datę uroczystości rocznicy poświęcenia Katedry Warmińskiej. Wskazuje na to fakt, że jubileusz 550-lecia ukończenia budowy katedry obchodzono 25 września 1938 roku. To też była niedziela, ale już nie pierwsza niedziela października, tylko ostatnia niedziela września. Niestety, przez zbieżność, nie wiadomo, czy było to nadal święto ruchome – obchodzone w czwartą (ostatnią?) niedzielę września, czy już stałe – 25 września. Być może nowa data pojawiła się w "Officia propria dioecesis Warmiensis ad normam kalendarii a S.R.C. revisi et approbati”  z 27 kwietnia 1914 roku.
   
Za to w "Directorium divini officii recitandi sacrique peragendi juxta kalendarium Dioecesis Varmiensis" z 1951 i z 1952 roku, wyraźnie jest już wskazana konkretna data –  25 września.
   
I tak jest do dzisiaj. 25 września obchodzi się rocznicę poświęcenia katedry we Fromborku jako święto w całej diecezji,  zaś w katedrze, jako uroczystość,  tradycyjnie przenoszoną na najbliższą niedzielę. 

Jak widać, na przestrzeni wieków, data świętowania rocznicy poświęcenia katedry we Fromborku, pod wpływem różnych okoliczności się zmieniała. Przez wiele wieków była świętem ruchomym, obchodzonym w pierwszą niedzielę października.  Sama data  nie jest tu  jednak najważniejsza. Dużo ważniejszy jest sam fakt poświęcenia – oddania Bogu świątyni na wyłączną własność. Dobrze jest, zapalić tego dnia świece pod zacheuszkami. Ich światło ma nam przypominać, że Bóg jest we wnętrzu swojego kościoła – tego materialnego, ale, przede wszystkim tego, którym my sami jesteśmy. 

Szczególne podziękowanie dla ks. Piotra Towarka
za przetłumaczenie z łaciny cytowanego tekstu
i ks. Mirosława Huleckiego, który się do tego przyczynił.
Jolanta Michno
Copyright © Parafia Katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Fromborku